Nacionalni savet Vlaha (NSV) u sredinama u kojima živi ova zajednica obeležio prigodnim programima 24. januar – Dan vlaškog jezika. U Negotinu predstavljene aktivnosti Udruženja „Gergina“, ali i postignuti rezultati u nastavi Vlaškog jezika sa elementima nacionalne kulture.

Nacionalni savet Vlaha i Udruženje „Gergina“ prvi put su obeležili 24. januar – Dan vlaškog jezika.

Ovaj datum je ustanovljen septembra prošle godine na sednici u Majdanpeku, odlukom Nacionalnog saveta Vlaške nacionalne manjine, u spomen na 24. januar 2012. godine kada je na sednici Saveta u Petrovcu na Mlavi doneta odluka da se usvoji vlaško pismo u ćiriličnoj i latiničnoj verziji.

“Smatrali smo da je to prioritet za vlašku zajednicu i prioritet u radu Nacionalnog saveta. Izvršni odbor Nacionalnog saveta Vlaha usvojio je 8. decembra 2012. u Negotinu predlog vlaškog pisma, a Odbor za službenu upotrebu jezika i pisma Nacionalnog saveta Vlaha, čiji sam u to vreme bio predsednik, doneo je 15. maja 2011. u Boru jednoglasan zaključak da se utvrdi i usvoji ćirilična i latinična verzija vlaškog pisma u ravnopravnoj upotrebi. Odbor za službenu upotrebu jezika i pisma se rukovodio načelom da je vlaški jezik naziv za arhaične romanske dijalekte kojim, kao svojim maternjim jezikom, govore Vlasi istočne Srbije. Na sednici NSV u Boru 14. oktobra 2022. jednoglasno je doneta odluka o utvđivanju standarda vlaškog jezika“, kaže Siniša Čelojević, predsednik Udruženja za očuvanje kulture Vlaha “Gergina” i potpredsednik Nacionalnog saveta Vlaha.

Vlaško pismo, podsetio je Čelojević u prepunoj galeriji Eliksir Fondacije, pored 30 slova kojih ima i u srpskom jeziku, ima još pet dodatnih, karakterističnih za vlaški jezik.

“Smatramo da se time prezentuje ne samo bogatstvo našeg govornog jezika već se jezik revitališe i nadograđuje”, dodaje prim. dr Siniša Čelojević.

Od prvih publikacija, štampanih na vlaškom odmah po usvajanju vlaškog pisma, Nacionalni savet Vlaha odobrio je za štampanje 74 naslova, među kojima pretežno autorska dela, ali i lektiru. Od ovog broja, Udruženje “Gergina” publikovalo 36 izdanja na vlaškom.

Da se kroz obrazovanje najbolje čuva jezik i prenosi na mlađe generacije pokazale su i učiteljice razredne nastave mr Daniela Pejčić iz Osnovne škole „Stevan Mokranjac“ iz Kobišnice i Snežana Gugić iz Osnovne škole „Pavle Ilić Veljko“ iz Prahova, koje su zajedno sa učenicima, koji pohađaju izborni predmet Vlaški jezik sa elementima nacionalne kulture, pokazali šta su naučili.

“Školske 2014/2015. godine prvi put je uveden program za učenje, tada predmeta Vlaški govor sa elementima nacionalne kulture, a sada Vlaški jezik sa elementima nacionalne kulture. Od februara do juna 2014. uspešno je u 10 škola u sedam opština istočne Srbije, među kojima i u OŠ “Stevan Mokranjac” u Kobišnici” , sproveden pilot projekat uvođenja ovog predmeta kao izbornog u škole”, podsetila je mr Daniela Pejčić, koja je, između ostalih, i autor pojedinih udžbenika za nastavu iz ovog predmeta.

Učenici škola u Prahovu i Kobišnici, stihovima, običajima karakterističnim za ovaj kraj Srbije, pokazali su publici koliko su savladali jezik svojih predaka. Među njima je bilo onih koji su se i ranije služili vlaškim, ali i onih koji su ga prvi put naučili u školi.

Na dar su od Udruženja „Gergina“ dobili publikacije na vlaškom jeziku, kojim mogu da obogate svoje znanje, na časovima ovog izbornog predmeta, koji se predaje u 50 osnovnih škola u 19 opština u Srbiji u kojima žive Vlasi.

Autor teksta: Suzana Mihajlović Jovanović